Έως 75% Ενίσχυση:Προκηρύχθηκε το Καθεστώτος «Περιοχές Ειδικής Ενίσχυσης» του Αναπτυξιακού Ν.4887/22 με συνολικό προϋπολογισμό 150 εκατ. €

Εισαγωγή

Το καθεστώς «Περιοχές Ειδικής Ενίσχυσης» του Αναπτυξιακού Ν.4887/22 στοχεύει στην ουσιαστική ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων που υλοποιούνται σε περιοχέςτης χώρας, οι οποίες αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά και δημογραφικά προβλήματα. Πιο συγκεκριμένα, το καθεστώς αφορά:

• τις παραμεθόριες περιφερειακές ενότητες που βρίσκονται κατά μήκος των βόρειων συνόρων της χώρας,
• περιοχές όπου το κατά κεφαλή Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) δεν υπερβαίνει το 70% του μέσου εθνικού επιπέδου ή παρουσιάζουν σημαντική πληθυσμιακή συρρίκνωση, αποτέλεσμα των δυσμενών οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών.

Οι περιφερειακές ενότητες που εντάσσονται στο πλαίσιο αυτού του καθεστώτος είναι οι εξής:

1. Λέσβου-Λήμνου
2. Ικαρίας-Σάμου
3. Χίου
4. Έβρου
5. Ξάνθης
6. Ροδόπης
7. Δράμας
8. Κιλκίς
9. Πιερίας
10. Σερρών
11. Φλώρινας
12. Γρεβενών
13. Καστοριάς
14. Ιωαννίνων
15. Θεσπρωτίας
16. Άρτας
17. Πρεβέζης
18. Καρδίτσας
19. Τρικάλων
20. Μαγνησίας
21. Λάρισας
22. Ηλείας
23. Ευρυτανίας
24. Φωκίδας
25. Επιπλέον, στο καθεστώς εντάσσονται τα ακόλουθα νησιά του Νοτίου Αιγαίου: Κάσος, Μεγίστη, Χάλκη, Σύμη, Νίσυρος, Ψέριμος, Τήλος, Λειψοί και Αγαθονήσι.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται σε 150.000.000€, εκ των οποίων 75.000.000€ διατίθενται για φορολογικές απαλλαγές. Τα υπόλοιπα 75.000.000€ προορίζονται για επιχορηγήσεις, επιδοτήσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης καθώς και για επιδότηση του κόστους της νέας απασχόλησης. Η χρηματοδότηση προέρχεται από τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης.

Υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια

Στο παρόν καθεστώς υπάγονται επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται στις συγκεκριμένες περιοχές και αφορούν:

Παραγωγικές επενδύσεις επιχειρήσεων όλων των μεγεθών (μεγάλες, μικρομεσαίες, πολύ μικρές και νεοφυείς), οι οποίες στοχεύουν σε:

• Οικονομική διαφοροποίηση, δηλαδή σε επέκταση ή αλλαγή του φάσματος των παραγόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών ώστε να μην εξαρτώνται από έναν μόνο τομέα ή αγορά.
• Εκσυγχρονισμό των παραγωγικών διαδικασιών και υποδομών.
• Οικονομική μεγέθυνση, δηλαδή αύξηση παραγωγικής δυναμικότητας, τζίρου ή κερδοφορίας.

Επενδύσεις για ίδρυση νέων επιχειρήσεων, που συνδέονται άμεσα με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, κρίσιμο στοιχείο για την ενίσχυση της τοπικής απασχόλησης.

Επενδύσεις στην κυκλική οικονομία, οι οποίες:

• Συμβάλλουν στην πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων,
• Ενισχύουν την αποδοτική χρήση των φυσικών πόρων,
• Περιλαμβάνουν την επαναχρησιμοποίηση, επισκευή και ανακύκλωση υλικών,
• Και εντάσσονται σε συγκεκριμένους Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας (ΚΑΔ) που καθορίζονται και δημοσιεύονται από το Υπουργείο Ανάπτυξης.

Βασικές Προϋποθέσεις για την Ένταξη των Επενδύσεων

Τα επενδυτικά σχέδια πρέπει να έχουν ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης, δηλαδή να αφορούν την εισαγωγή νέων παραγωγικών δυνατοτήτων και όχι απλή ανανέωση ή αντικατάσταση υφιστάμενων μέσων.

Συγκεκριμένα, η επένδυση πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον μία από τις παρακάτω δράσεις:

1. Δημιουργία νέας εγκατάστασης (νέα μονάδα): Ίδρυση εντελώς νέας παραγωγικής μονάδας σε μια περιοχή.
2. Επέκταση υφιστάμενης παραγωγικής μονάδας: Αύξηση της παραγωγικής ικανότητας μέσω προσθήκης νέων μέσων ή γραμμών παραγωγής.
3. Διαφοροποίηση της παραγωγής: Παραγωγή νέων προϊόντων ή παροχή νέων υπηρεσιών που δεν είχαν παραχθεί ή προσφερθεί ποτέ από την υφιστάμενη μονάδα. Εδώ απαιτείται ότι οι δαπάνες που ενισχύονται πρέπει να είναι τουλάχιστον 200% μεγαλύτερες από τη λογιστική αξία των παλαιών μέσων που χρησιμοποιούνται ξανά.
4. Θεμελιώδης αλλαγή της παραγωγικής διαδικασίας: Εκσυγχρονισμός που αλλάζει ριζικά τον τρόπο παραγωγής.

Για μεγάλες επιχειρήσεις, απαιτείται επιπλέον ότι οι ενισχυόμενες δαπάνες πρέπει να υπερβαίνουν τις αποσβέσεις των τελευταίων τριών ετών που σχετίζονται με τη δραστηριότητα που εκσυγχρονίζεται, ώστε να διασφαλίζεται ουσιαστική αναβάθμιση.

Σημαντική διευκρίνιση: Επενδύσεις αντικατάστασης παλαιών μέσων ή εξοπλισμού δεν θεωρούνται αρχικές επενδύσεις. Η απόκτηση μετοχών άλλης επιχείρησης επίσης δεν εντάσσεται σε αυτό το καθεστώς.

Στο πλαίσιο του τρέχοντος καθεστώτος ενισχύσεων, ισχύουν συγκεκριμένοι κανόνες και προϋποθέσεις για επενδυτικά σχέδια στους τομείς της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, των υπηρεσιών logistics και του τουρισμού.

1. Μεταποίηση Γεωργικών Προϊόντων

Όταν ένα επενδυτικό σχέδιο αφορά τη μεταποίηση γεωργικών προϊόντων χωρίς να παράγει νέο γεωργικό προϊόν, η ενίσχυση αφορά μόνο το τμήμα που σχετίζεται με τη μεταποιητική δραστηριότητα. Δηλαδή, επιδοτείται μόνο η διαδικασία μετατροπής των πρώτων υλών και όχι η πρωτογενής παραγωγή.

2. Υπηρεσίες Μεταφοράς και Logistics

Για τις υπηρεσίες διαχείρισης της αλυσίδας εφοδιασμού (logistics – ΚΑΔ 52.29.19.03) που παρέχονται σε τρίτους μπορεί να παρέχεται υπηρεσία σε εταιρείες του ίδιου ομίλου, αλλά μέχρι ποσοστό 30% του συνόλου των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Οι εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται για αυτές τις υπηρεσίες πρέπει να είναι διακριτές και να μην συγχέονται με άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες της ίδιας εταιρείας ή ομίλου.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την ίδρυση ή τον εκσυγχρονισμό μονάδων logistics είναι η εγκατάσταση ολοκληρωμένων συστημάτων πληροφορικής και τηλεματικής που υποστηρίζουν τη διαχείριση αποθηκεύσεων και φορτοεκφορτώσεων.

3. Τουριστικός Τομέας

Τα επενδυτικά σχέδια στον τουρισμό αφορούν αποκλειστικά περιοχές όπως το Βόρειο Αιγαίο, η Σαμοθράκη και τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου. Το συνολικό ποσοστό ενίσχυσης που μπορεί να δοθεί στον τομέα του τουρισμού δεν μπορεί να υπερβαίνει το 15% της συνολικής δημόσιας χρηματοδότησης του καθεστώτος. Τα σχέδια περιλαμβάνουν:

• Ίδρυση ή επέκταση ξενοδοχείων τουλάχιστον 4 αστέρων.
• Εκσυγχρονισμό ξενοδοχείων τριών αστέρων και άνω, που λειτουργούν πάνω από 5 χρόνια από την τελευταία επένδυση ή από την έναρξη λειτουργίας τους.
• Επέκταση ή εκσυγχρονισμό ξενοδοχείων που έχουν διακόψει λειτουργία για τουλάχιστον 2 χρόνια, με την προϋπόθεση να μην έχει αλλάξει η χρήση του κτιρίου και να αναβαθμιστούν σε 4 αστέρων και άνω.
• Ίδρυση, επέκταση ή εκσυγχρονισμό οργανωμένων κατασκηνώσεων (camping) τουλάχιστον 3 αστέρων.
• Ίδρυση ή εκσυγχρονισμό ξενοδοχείων σε παραδοσιακά ή διατηρητέα κτίρια, με αναβάθμιση σε 3 αστέρων και άνω.
• Ίδρυση τουριστικών καταλυμάτων τύπου Glamping (πολυτελές κάμπινγκ στην ύπαιθρο).

Αποκλειόμενοι Τομείς

Το καθεστώς δεν εφαρμόζεται:

• Στον τομέα της αλιείας και υδατοκαλλιέργειας.
• Στον τομέα της πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής.
• Σε τομείς που εξαιρούνται βάσει του άρθρου 1 του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού (ΓΑΚ).
• Σε τομείς που εξαιρούνται από τις περιφερειακές ενισχύσεις, όπως προβλέπεται στο άρθρο 13 του ΓΑΚ.

Επιλέξιμοι Δικαιούχοι

Δικαιούχοι του συγκεκριμένου καθεστώτος είναι οι φορείς επενδύσεων που είτε ήδη δραστηριοποιούνται είτε σκοπεύουν να ξεκινήσουν τη δραστηριότητά τους εντός της ελληνικής επικράτειας, τη χρονική στιγμή που θα ξεκινήσουν οι εργασίες υλοποίησης του επενδυτικού τους σχεδίου.

Οι βασικές κατηγορίες δικαιούχων είναι:

• Εμπορικές εταιρείες, ανεξαρτήτως μεγέθους και τύπου νομικής μορφής, όπως:
• Ανώνυμες Εταιρείες (Α.Ε.)
• Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.)
• Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες (Ι.Κ.Ε.)
• Ομόρρυθμες (Ο.Ε.) και Ετερόρρυθμες Εταιρείες (Ε.Ε.)
• Λοιπές μορφές εμπορικών εταιρειών που προβλέπει η ελληνική νομοθεσία.
• Συνεταιρισμοί, ανεξαρτήτως τομέα δραστηριότητας.
• Ειδικές μορφές εταιρικών σχημάτων στον πρωτογενή και κοινωνικό τομέα, όπως:
• Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.)
• Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ)
• Ομάδες Παραγωγών (Ο.Π.)
• Αστικοί Συνεταιρισμοί
• Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (Α.Ε.Σ.)
• Εταιρείες υπό συγχώνευση, υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι έχουν ολοκληρώσει όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες δημοσιότητας πριν την έναρξη των εργασιών του επενδυτικού σχεδίου.
• Κοινοπραξίες, αρκεί να ασκούν εμπορική δραστηριότητα.
• Δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις, καθώς και οι θυγατρικές τους, με τους εξής αυστηρούς περιορισμούς:
• Δεν πρέπει να έχουν αναλάβει την εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού.
• Δεν πρέπει να έχουν ανατεθεί σε αυτές υπηρεσίες αποκλειστικής εκτέλεσης από το κράτος.
• Δεν πρέπει να επιχορηγείται η λειτουργία τους με δημόσιους πόρους, κατά την περίοδο που διατηρούν τις μακροχρόνιες υποχρεώσεις τους βάσει του επενδυτικού νόμου.

Βασική Προϋπόθεση Συμμετοχής για τους Δυνητικούς Δικαιούχους – Χαρακτήρας Κινήτρου

Οι ενισχύσεις που χορηγούνται μέσω του παρόντος καθεστώτος λειτουργούν ως ουσιαστικό κίνητρο για την πραγματοποίηση επενδύσεων, μόνο εφόσον ο επενδυτής (δικαιούχος) έχει υποβάλει γραπτή αίτηση υπαγωγής πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε εργασία ή ενέργεια που αφορά το επενδυτικό σχέδιο. Αυτό σημαίνει πως η υποβολή της αίτησης αποτελεί βασική προϋπόθεση, προκειμένου να θεωρηθεί ότι η ενίσχυση συνέβαλε στην υλοποίηση της επένδυσης.

Αν ο δικαιούχος έχει ήδη ξεκινήσει τις εργασίες του επενδυτικού σχεδίου πριν υποβάλει την αίτηση, τότε αυτή θεωρείται αυτομάτως μη αποδεκτή και απορρίπτεται. Επιπλέον, ακόμα και αν αρχικά εγκριθεί, η απόφαση μπορεί να ανακληθεί από τις αρμόδιες αρχές, ανεξαρτήτως του σταδίου στο οποίο βρίσκεται η επένδυση, εφόσον διαπιστωθεί ότι η έναρξη εργασιών προηγήθηκε της αίτησης.

Η παραπάνω διαδικασία ελέγχεται εντός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης, ώστε να διασφαλιστεί ότι το καθεστώς ενίσχυσης λειτουργεί σωστά ως κίνητρο και δεν χορηγούνται επιδοτήσεις σε έργα που έχουν ήδη ξεκινήσει χωρίς προηγούμενη έγκριση.

Προϋπολογισμός έργου, ύψος και ένταση Ενίσχυσης

Για την υπαγωγή στο παρόν καθεστώς ενίσχυσης, τίθεται ως βασική προϋπόθεση η επίτευξη ενός ελάχιστου ύψους επιλέξιμου κόστους επενδυτικού σχεδίου. Συγκεκριμένα, κάθε υποβαλλόμενο επενδυτικό σχέδιο θα πρέπει να έχει επιλέξιμες δαπάνες συνολικού ύψους τουλάχιστον 2.000.000€.

Το μέγιστο ποσό δημόσιας ενίσχυσης ανά επενδυτικό σχέδιο ανέρχεται σε 20.000.000€, με την επιφύλαξη χαμηλότερων ορίων που προβλέπονται από το άρθρο 4 του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού (Γ.Α.Κ.).

Σε επίπεδο επιχείρησης, οι συνολικές σωρευτικές ενισχύσεις δεν μπορούν να υπερβούν τα 20.000.000€ για μεμονωμένη επιχείρηση και τα 50.000.000€ για όμιλο συνεργαζόμενων ή συνδεδεμένων επιχειρήσεων, εντός χρονικού διαστήματος τριών (3) ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής.

Το όριο υπολογίζεται βάσει του ποσού ενίσχυσης που εγκρίνεται κατά την απόφαση υπαγωγής. Σε περίπτωση υπέρβασης, το πλεονάζον ποσό περικόπτεται αναλογικά ανά κατηγορία ενίσχυσης και ομάδα επιλέξιμων δαπανών.

Τα ανωτέρω όρια προσαυξάνονται κατά 50% όταν η ενίσχυση παρέχεται υπό τη μορφή φορολογικής απαλλαγής, υπό την προϋπόθεση τήρησης των περιορισμών του Γ.Α.Κ.

Τα ποσοστά ενίσχυσης των επιλέξιμων δαπανών καθορίζονται βάσει των ανώτατων ορίων που προβλέπει ο Χάρτης Περιφερειακών Ενισχύσεων και φαίνεται παρακάτω:

Προϋποθέσεις και Περιορισμοί:

1. Απαλοιφή αυξημένων εντάσεων για ΜμΕ σε μεγάλα έργα: Οι αυξημένες εντάσεις ενίσχυσης που προβλέπει ο Χάρτης Περιφερειακών Ενισχύσεων (Χ.Π.Ε.) για Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις δεν ισχύουν για επενδυτικά σχέδια με επιλέξιμες δαπάνες άνω των 55.000.000€. Το ίδιο ισχύει και για τις εκτός περιφερειακών ενισχύσεων δαπάνες του άρθρου 7.
2. Ευελιξία σε περιοχές τύπου «α» (ΣΛΕΕ άρθρο 107(3)(α)): Σε περιοχές με ειδικό καθεστώς ενίσχυσης (γνωστές και ως περιοχές «α» βάσει της ΣΛΕΕ), οι ενισχύσεις παρέχονται ανεξαρτήτως μεγέθους επιχείρησης, αρκεί να πρόκειται για αρχική επένδυση.
3. Ειδική κλιμάκωση ενίσχυσης για μεγάλα επενδυτικά έργα (>50.000.000€):
   • Για το τμήμα έως 55.000.000€, ισχύει το 100% του ανώτατου περιφερειακού ορίου (χωρίς την προσαύξηση ΜμΕ).
   • Για το τμήμα από 55.000.001€ έως 110.000.000€, ισχύει το 50% του ανώτατου περιφερειακού ορίου.
   • Για το τμήμα άνω των 110.000.000€, δεν παρέχεται καμία ενίσχυση.

Είδη Ενισχύσεων

Στο πλαίσιο του παρόντος καθεστώτος, τα επενδυτικά σχέδια μπορούν να επωφεληθούν από τα εξής είδη ενισχύσεων:

• Φορολογική απαλλαγή
• Απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των προ φόρου κερδών της επιχείρησης.
• Υπολογίζεται ως ποσοστό επί του επιλέξιμου κόστους επένδυσης ή της αξίας νέου εξοπλισμού (και μέσω leasing).
• Το αντίστοιχο ποσό εγγράφεται σε ειδικό αποθεματικό στις οικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης.
• Επιχορήγηση – Άμεση χρηματοδοτική ενίσχυση από το Δημόσιο.
• Χορηγείται ως ποσοστό επί των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου.
• Αποτελεί μη επιστρεπτέο κεφάλαιο στήριξης.
• Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης (Leasing)

Κάλυψη μέρους των δόσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης που αφορά την απόκτηση νέου μηχανολογικού ή λοιπού εξοπλισμού.

• Η διάρκεια της επιδότησης μπορεί να φτάσει έως και τα 7 έτη.
• Η επιλεξιμότητα ξεκινά από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της επένδυσης.
• Επιδότηση κόστους νέας απασχόλησης

Κάλυψη μέρους του μισθολογικού κόστους για τις νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν στο πλαίσιο του επενδυτικού σχεδίου.

• Ισχύει μόνο για θέσεις εργασίας που συνδέονται άμεσα με την επένδυση.
• Δεν επιτρέπεται να χρηματοδοτηθούν ταυτόχρονα από άλλη κρατική ενίσχυση.

Σημαντικές Διευκρινίσεις: Τα είδη ενίσχυσης φορολογική απαλλαγή, επιχορήγηση και επιδότηση leasing μπορούν να χορηγηθούν είτε μεμονωμένα είτε συνδυαστικά, υπό την προϋπόθεση ότι τηρείται το συνολικό όριο ενίσχυσης ανά επενδυτικό σχέδιο.Η επιδότηση της απασχόλησης παρέχεται αυτοτελώς, μόνο για τις νέες θέσεις εργασίας και μόνο για το σχετικό μισθολογικό κόστος.

Κίνητρο ταχείας Αδειοδότησης

Στο πλαίσιο του καθεστώτος, προβλέπεται ειδική διαδικασία ταχείας αδειοδότησης για επενδύσεις υπαγόμενες στο καθεστώς ενίσχυσης.

Μετά την υποβολή πλήρους φακέλου από τον επενδυτή στη Γενική Διεύθυνση Αναπτυξιακών Νόμων και Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (Γ.Δ.ΑΝ.Ν.Α.Ξ.Ε.), όλες οι απαιτούμενες άδειες και εγκρίσεις (συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών και χωροταξικών) πρέπει να εκδοθούν εντός δύο (2) μηνών. Αν λείπουν στοιχεία, η διοίκηση μπορεί να ζητήσει συμπληρωματικά, «παγώνοντας» την προθεσμία μέχρι την υποβολή τους.

Η διαδικασία εξελίσσεται με απόλυτη προτεραιότητα, ενώ σε περίπτωση υπέρβασης της προθεσμίας, η αρμοδιότητα μεταφέρεται στον Υπουργό Ανάπτυξης, ο οποίος οφείλει να αποφανθεί εντός ενός (1) μήνα. Η Γενική Γραμματεία Ιδιωτικών Επενδύσεων θεωρείται επίσης αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή.

Η συγκεκριμένη διαδικασία ταχείας αδειοδότησης έχει σχεδιαστεί ώστε να μειώσει δραστικά τους χρόνους αναμονής για την έκδοση αδειών, να περιορίσει τη γραφειοκρατική αβεβαιότητα και να ενισχύσει την επενδυτική εμπιστοσύνη. Επιτυγχάνεται έτσι ένα πιο προβλέψιμο και φιλικό προς τον επενδυτή διοικητικό περιβάλλον, με σαφείς προθεσμίες, θεσμική ευθύνη και συγκεκριμένους μηχανισμούς παρέμβασης σε περίπτωση καθυστερήσεων. Στρατηγικός στόχος είναι η άμεση έναρξη υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων, χωρίς αδικαιολόγητες διοικητικές εμπλοκές, ενισχύοντας τη συνολική ελκυστικότητα της χώρας ως προορισμού επενδύσεων.

Βασικές κατηγορίες Επιλέξιμων Δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων

Οι επιλέξιμες δαπάνες για επενδυτικά σχέδια, για τις οποίες χορηγούνται περιφερειακές ενισχύσεις, με επιφύλαξη ειδικότερων όρων και προϋποθέσεων, είναι οι εξής:

1. Επενδυτικές δαπάνες σε ενσώματα στοιχεία ενεργητικού:

Κατασκευή, επέκταση, εκσυγχρονισμός κτιριακών εγκαταστάσεων: Περιλαμβάνει ειδικές και βοηθητικές εγκαταστάσεις, προσβασιμότητα ατόμων με αναπηρία, διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου.

Όρια δαπανών: έως 45% του συνόλου των ενισχυόμενων δαπανών περιφερειακού χαρακτήρα.

Ειδικές περιπτώσεις:

• 70% για επενδύσεις logistics (κωδ. 52.29.19.03).
• 80% για διατηρητέα κτίρια.

Επιπλέον, ενισχύονται κατασκευές που έχουν υπαχθεί σε νόμους νομιμοποίησης (ν. 1337/1983, 4178/2013, 4495/2017), υπό την προϋπόθεση ότι έχει ολοκληρωθεί η σχετική διαδικασία.

• Για τουριστικά επενδυτικά σχέδια, το ανώτατο όριο ανεβαίνει στο 60%.

Αγορά υφιστάμενων παγίων στοιχείων ενεργητικού

Ισχύουν προϋποθέσεις:

• Η επιχειρηματική εγκατάσταση έχει κλείσει.
• Ο αγοραστής δεν σχετίζεται με τον πωλητή, εκτός μικρών επιχειρήσεων σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (π.χ. υπάλληλοι, μέλη οικογένειας).
• Η συναλλαγή γίνεται υπό συνήθεις όρους αγοράς.
• Αφαιρείται το κόστος παγίων που έχουν ήδη επιχορηγηθεί.

           Αγορά και εγκατάσταση νέων σύγχρονων μηχανημάτων και εξοπλισμού

           Συμπεριλαμβάνονται και τεχνικές εγκαταστάσεις, μεταφορικά μέσα εντός μονάδας.

           Μισθώματα χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) νέου εξοπλισμού

           Προϋπόθεση η μεταβίβαση κυριότητας στον μισθωτή στο τέλος της σύμβασης.

           Εκσυγχρονισμός ειδικών μηχανολογικών εγκαταστάσεων, μη συνδεόμενων με κτίρια.

           Δαπάνες διασφάλισης προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρία.

2. Επενδυτικές δαπάνες σε άυλα στοιχεία ενεργητικού:

Μεταφορά τεχνολογίας: Αγορά δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, αδειών εκμετάλλευσης, ευρεσιτεχνιών, τεχνογνωσίας.

Συστήματα διασφάλισης ποιότητας, πιστοποιήσεις, λογισμικό, συστήματα οργάνωσης επιχείρησης.

Όρια: Μεγάλες επιχειρήσεις έως 30% του συνόλου των ενισχύσεων και ΜμΕ έως 50%.

Οι δαπάνες αυτές πρέπει να πληρούν σωρευτικά:

• Χρήση αποκλειστικά στην επιχείρηση που λαμβάνει την ενίσχυση.
• Σύνδεση με το ενισχυόμενο έργο και παραμονή στα στοιχεία ενεργητικού για τη διάρκεια των μακροχρόνιων υποχρεώσεων.
• Απόσβεση σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες.
• Αγορά από τρίτους χωρίς σχέση με τον αγοραστή.

3. Εκσυγχρονισμός ξενοδοχειακών μονάδων και οργανωμένων κατασκηνώσεων (campings): Καθορίζονται από συγκεκριμένες υπουργικές αποφάσεις (43965/30-11-1994 για ξενοδοχεία, 58692/05-08-1998 για campings) και ισχύουν μέχρι νεότερης ρύθμισης.

4. Μισθολογικό κόστος νέων θέσεων εργασίας:

Το μισθολογικό κόστος υπολογίζεται για δύο (2) χρόνια από τη δημιουργία κάθε θέσης εργασίας και είναι επιλέξιμο μόνο αυτοτελώς, δηλαδή δεν μπορεί να συνδυαστεί με άλλες επιλέξιμες δαπάνες του επενδυτικού σχεδίου.

Για να θεωρηθεί το μισθολογικό κόστος επιλέξιμο, πρέπει να πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις:

• να υπάρχει σαφής και καθαρή αύξηση στον αριθμό των εργαζομένων, μετρώντας μέσω των Ετήσιων Μονάδων Εργασίας (Ε.Μ.Ε.) — δηλαδή, πραγματική ενίσχυση στο προσωπικό της επιχείρησης.
• οι νέες θέσεις εργασίας πρέπει να καλυφθούν εντός τριών (3) ετών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης και έναρξης λειτουργίας της επένδυσης.
• οι θέσεις που δημιουργούνται πρέπει να διατηρηθούν στην επιχείρηση για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης:
• Πέντε (5) χρόνια για μεγάλες επιχειρήσεις,
• Τέσσερα (4) χρόνια για μεσαίες,
• Τρία (3) χρόνια για μικρές, μετρώντας από την πρώτη πληρωμή μισθού.

Βασικές κατηγορίες Επιλέξιμων Δαπανών εκτός περιφερειακών ενισχύσεων

Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο παρόν καθεστώς έχουν τη δυνατότητα να λάβουν πρόσθετη ενίσχυση – πέραν των περιφερειακών κινήτρων – για ορισμένες ειδικές κατηγορίες δαπανών που περιγράφονται παρακάτω:

• Συμβουλευτικές υπηρεσίες για Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ)

Ενισχύονται οι δαπάνες που αφορούν εξωτερικούς συμβούλους για την εκπόνηση επενδυτικών μελετών και γενικά για την υποστήριξη νέων ΜμΕ. Εξαιρούνται ρητά οι συνήθεις λειτουργικές υπηρεσίες (όπως λογιστικά, φοροτεχνικά, νομικά ή διαφημιστικά έξοδα). Ως «νέα επιχείρηση» θεωρείται εκείνη που δεν έχει κλείσει δωδεκάμηνη διαχειριστική χρήση κατά την υποβολή της αίτησης.

• Μέτρα Ενεργειακής Απόδοσης (εκτός κτιρίων)

Επιλέξιμες θεωρούνται μόνο οι πρόσθετες δαπάνες που οδηγούν σε ουσιαστική βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης σε εξοπλισμό ή διαδικασίες, αλλά όχι σε κτίρια (σύμφωνα με το άρθρο 38 του ΓΑΚ). Δεν χρηματοδοτούνται επενδύσεις για συμμόρφωση με ήδη ισχύοντα ευρωπαϊκά πρότυπα. Εξαίρεση: Επενδύσεις που γίνονται για μελλοντικά πρότυπα, εφόσον ολοκληρώνονται τουλάχιστον 18 μήνες πριν αυτά τεθούν σε ισχύ.

• Εξυγίανση Περιβαλλοντικής Ζημίας και Αποκατάσταση Οικοτόπων

Επιλέξιμες είναι οι δαπάνες για εργασίες απορρύπανσης ή αποκατάστασης φυσικών οικοσυστημάτων. Σημαντική προϋπόθεση: Δεν υποστηρίζονται έργα που σχετίζονται με φυσικές καταστροφές ή το κλείσιμο ενεργειακών μονάδων/ορυχείων. Η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» παραμένει βασικό κριτήριο επιλεξιμότητας.

• Αποδοτική Χρήση Πόρων και Κυκλική Οικονομία

Επιλέξιμες θεωρούνται οι πρόσθετες δαπάνες που απαιτούνται για να βελτιωθεί η αποδοτικότητα στη χρήση φυσικών πόρων ή να υποστηριχθεί η μετάβαση σε κυκλική οικονομία. Η επιχείρηση πρέπει να τεκμηριώσει ότι το κόστος υπερβαίνει το κόστος μιας λιγότερο φιλικής προς το περιβάλλον εναλλακτικής (αντιπαράδειγμα), βάσει σαφώς προσδιορισμένων παραμέτρων (άρθρο 47 του ΓΑΚ).

• Επαγγελματική Κατάρτιση Προσωπικού

Επιδοτούνται δαπάνες σχετικές με την αναβάθμιση δεξιοτήτων ή την επανεκπαίδευση του προσωπικού. Περιλαμβάνονται: αμοιβές εκπαιδευτών, έξοδα μετακίνησης και διαμονής, εκπαιδευτικό υλικό, αποσβέσεις εξοπλισμού, αλλά και μέρος του μισθολογικού κόστους των εκπαιδευόμενων για τις ώρες συμμετοχής τους στην κατάρτιση. Εξαιρούνται προγράμματα κατάρτισης που αφορούν συμμόρφωση με υποχρεωτικά εθνικά επαγγελματικά πρότυπα.

• Καινοτομία στις ΜμΕ

Χρηματοδοτούνται δαπάνες που σχετίζονται με:

• Διπλώματα ευρεσιτεχνίας και προστασία άυλων δικαιωμάτων.
• Απόσπαση εξειδικευμένου προσωπικού από ερευνητικούς οργανισμούς ή μεγάλες επιχειρήσεις.
• Συμβουλευτικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες στον τομέα της καινοτομίας.
• Διαδικαστική και Οργανωτική Καινοτομία για ΜμΕ και Μεγάλες Επιχειρήσεις

Επιλέξιμες είναι:

• Δαπάνες προσωπικού.
• Εξοπλισμός, κτίρια και γήπεδα, εφόσον χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για το έργο.
• Έρευνα επί συμβάσει, αγορά τεχνογνωσίας, αδειών εκμετάλλευσης κ.λπ.
• Λειτουργικά έξοδα και υλικά που σχετίζονται άμεσα με το έργο.
• Συμπαραγωγή Ενέργειας Υψηλής Απόδοσης από Α.Π.Ε. και Παραγωγή Ενέργειας από Α.Π.Ε.

Ενισχύονται μόνο τα επενδυτικά σχέδια που έχουν επιλέξει την επιχορήγηση ως κίνητρο. Η επιλεξιμότητα ρυθμίζεται από το άρθρο 47 του ΓΑΚ.

Μη επιλέξιμες Δαπάνες

• Λειτουργικά έξοδα
• Αγορά επίπλων και σκευών γραφείου, εκτός εάν αποτελούν μέρος του ξενοδοχειακού εξοπλισμού ή είναι βασικό τμήμα του παραγωγικού εξοπλισμού της επένδυσης)
• Αγορά επιβατικών αυτοκινήτων έως 6 θέσεων
• Αγορά οικοπέδων, γηπέδων, αγροτεμαχίων

Στην περίπτωση αγοράς κτιρίων, δεν επιδοτείται η αναλογούσα αξία του οικοπέδου.

• Εισφορά ακινήτων, μηχανημάτων και λοιπών παγίων στο εταιρικό κεφάλαιο, δεν θεωρείται επιλέξιμη δαπάνη, καθώς δεν προκύπτει νέο επενδυτικό κόστος.
• Ανέγερση ή επέκταση κτιρίων σε γη που δεν ανήκει στον επενδυτή

Επιλέξιμη μόνο αν:

• Το γήπεδο παραχωρείται από Δημόσιο ή φορέα Γενικής Κυβέρνησης (βάσει άρθρου 14 ν.4270/2014), ή
• Υφίσταται νόμιμη μακροχρόνια μίσθωση (για διάρκεια επαρκή ώστε να καλύπτει τις μακροχρόνιες υποχρεώσεις του έργου συν 4 έτη από την ολοκλήρωση της επένδυσης), ή
• Υπάρχει δικαίωμα επιφανείας με την ίδια χρονική κάλυψη.

Η μίσθωση πρέπει:

• Να έχει καταχωριστεί στο Κτηματολόγιο ή να έχει μεταγραφεί στο Υποθηκοφυλακείο
• Να έχει δηλωθεί ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ
• Να αποκτήσει νομική ισχύ σύμφωνα με το άρθρο 618 ΑΚ (για ισχύ έναντι τρίτων)

Βαθμολογούμενα Κριτήρια

Τα βαθμολογούμενα κριτήρια του καθεστώτος «Περιοχές Ειδικής Ενίσχυσης» (νόμος 4887/2022) χωρίζονται σε τέσσερις βαθμολογούμενες ομάδες, όπως αναφέρονται παρακάτω:

Ομάδα Α: Αξιολόγηση Ωριμότητας του επενδυτικού σχεδίου (βαθμολογία 0-45)

Εξετάζονται παράγοντες που αποδεικνύουν την ετοιμότητα της επένδυσης για υλοποίηση, όπως:

• Διαθεσιμότητα τόπου εγκατάστασης.
• Υποβολή αιτήσεων για περιβαλλοντική αδειοδότηση, προέγκριση και έκδοση οικοδομικής άδειας, καθώς και αιτήσεις για έκδοση άδειας εγκατάστασης.
• Προτεραιότητα δίνεται σε οργανωμένους χώρους υποδοχής.
• Ακολουθούν οι οριοθετημένοι χώροι που δεν έχουν πλήρη αδειοδότηση.
• Τέλος, οι εγκαταστάσεις εκτός αυτών των περιοχών λαμβάνουν χαμηλότερη βαθμολογία.

Ομάδα Β: Αξιολόγηση Χρηματοοικονομικών Στοιχείων του Φορέα (βαθμολογία 0-25)

Η αξιολόγηση διαφοροποιείται ανάλογα με το εάν ο φορέας είναι υφιστάμενος ή νέος:

• Για τους υφιστάμενους φορείς, οι αριθμοδείκτες υπολογίζονται με βάση τη μέση τιμή των οικονομικών μεγεθών που καταγράφονται στις οικονομικές καταστάσεις των δύο (2) τελευταίων κλεισμένων διαχειριστικών χρήσεων, πριν από την αίτηση υπαγωγής.
• Για τους νέους φορείς, η αξιολόγηση βασίζεται στα οικονομικά μεγέθη των μετόχων/εταίρων τους από τις δύο τελευταίες κλεισμένες χρήσεις, ως εξής:
• Μέτοχοι/Εταίροι Νομικά Πρόσωπα: Εφόσον έχουν συμμετοχή άνω του 25% στον φορέα της επένδυσης, λαμβάνονται υπόψη σωρευτικά τα οικονομικά μεγέθη των δύο τελευταίων χρήσεων των εταιρειών στις οποίες μετέχουν.
• Μέτοχοι/Εταίροι Φυσικά Πρόσωπα με συμμετοχή σε άλλες εταιρείες: Αν έχουν ποσοστό άνω του 25% στον φορέα της επένδυσης και άνω του 25% σε άλλες εταιρείες, τότε συνυπολογίζονται και τα οικονομικά μεγέθη αυτών των εταιρειών, αθροιστικά.
• Μέτοχοι/Εταίροι Φυσικά Πρόσωπα που ασκούν Διοίκηση: Αν έχουν ποσοστό άνω του 25% στον φορέα της επένδυσης και δεν έχουν συμμετοχή άνω του 25% σε άλλες εταιρείες, αλλά έχουν ασκήσει εκτελεστική διοίκηση (π.χ. Διευθύνων Σύμβουλος, Εκτελεστικός Πρόεδρος) σε άλλες εταιρείες για τουλάχιστον 6 μήνες ανά έτος, τότε συνυπολογίζονται τα οικονομικά μεγέθη των εταιρειών αυτών.

Ομάδα Γ: Αξιολόγηση Στοιχείων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Βαθμολογία 0-10)

Η βαθμολογία της Ομάδας Γ βασίζεται σε τρία βασικά κριτήρια:

• Δείκτης STEP Seal: Αξιολογείται η ύπαρξη πιστοποιήσεων που σχετίζονται με περιβαλλοντική διαχείριση, κοινωνική υπευθυνότητα και βιώσιμη ανάπτυξη
• Δείκτης Εξωστρέφειας: Υπολογίζεται ο μέσος όρος του ποσοστού εξαγωγών της επιχείρησης, βάσει των δύο τελευταίων κλεισμένων διαχειριστικών χρήσεων πριν την αίτηση υπαγωγής. Όσο μεγαλύτερο το ποσοστό εξαγωγών, τόσο υψηλότερη η βαθμολογία.
• Μόνο για επενδυτικά σχέδια στον Τουρισμό: Αξιολογούνται τα παρακάτω,

Πιστοποίηση βιωσιμότητας (LEED): Αξιολογείται αν η επένδυση προβλέπει πιστοποίηση περιβαλλοντικής αειφορίας.

Τύπος λειτουργίας: Εξετάζεται αν η μονάδα θα είναι ετήσιας ή εποχικής λειτουργίας.

Θεματική στόχευση: Λαμβάνεται υπόψη η εξειδίκευση της επένδυσης σε μορφές όπως γαστρονομικός τουρισμός, ιαματικός, συνεδριακός, αθλητικός κ.ά.

Ομάδα Δ: Αξιολόγηση Αύξησης της Απασχόλησης (Βαθμολογία 0-20)

Η βαθμολογία σε αυτή την ομάδα προκύπτει από τον αριθμό των νέων θέσεων εξαρτημένης εργασίας που προβλέπεται να δημιουργηθούν από το επενδυτικό σχέδιο, αναλογικά με το συνολικό επιλέξιμο κόστος της επένδυσης (υπολογισμός σε χιλιάδες ευρώ).

Όσο περισσότερες θέσεις εργασίας δημιουργεί η επένδυση σε σχέση με το ύψος της δαπάνης, τόσο υψηλότερη η βαθμολογία.

Περίοδος, τρόπος υποβολής και διάρκεια υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων

Η περίοδος υποβολής αιτήσεων για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων στο παρόν καθεστώς ξεκινά την 1η Ιουλίου 2025 και ολοκληρώνεται στις 10 Σεπτεμβρίου 2025. Οι αιτήσεις υποβάλλονται μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Αναπτυξιακών Νόμων (ΠΣ-Αν) και κατατίθενται στις εξής αρμόδιες υπηρεσίες:

• Για επενδυτικά σχέδια με προϋπολογισμό έως 3.000.000€ που υλοποιούνται στις Περιφέρειες Δυτικής, Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, η υποβολή γίνεται στη Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του Υπουργείου Εσωτερικών, Τομέας Μακεδονίας – Θράκης.
• Για όλα τα υπόλοιπα επενδυτικά σχέδια, η υποβολή γίνεται στη Γενική Διεύθυνση Αναπτυξιακών Νόμων και Άμεσων Ξένων Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας Ιδιωτικών Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης.

Για περισσότερες πληροφορίες, αναφορικά με το νέο Καθεστώτος ενίσχυσης – Περιοχές Ειδικής Ενίσχυσης του ανανεωμένου Αναπτυξιακού Νόμου 4887/2022 και τον προγραμματισμό των επενδυτικών σας σχεδίων  μπορείτε να επικοινωνήσετε με τα στελέχη της «Σαμαράς & Συνεργάτες ΑΕ – Σύμβουλοι Ανάπτυξης» στα τηλ. 231 0 552000 & 210 9580000 & στο email [email protected].