Ξεκίνησαν οι προσκλήσεις ενδιαφέροντος από την πλευρά των συστημικών τραπεζών, για την υποβολή επενδυτικών σχεδίων από επιχειρήσεις, προκειμένου να αξιολογηθούν και να ενταχθούν σε καθεστώς χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Τ.Α.Α.). Μέσω του Ταμείου η χώρα έχει εξασφαλίσει για την περίοδο 2021 – 2026 ευρωπαϊκούς πόρους ύψους σχεδόν 31,16 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 12,73 δισ. ευρώ σε δάνεια, ενώ τα 18,43 δισ. ευρώ αφορούν σε επιδοτήσεις.

Τα επενδυτικά σχέδια θα χρηματοδοτούνται σε ποσοστό ως 50% από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, κατά 30% από τραπεζικό δανεισμό, ενώ στο 20% θα πρέπει να διαμορφώνεται η ίδια συμμετοχή.

Το ελάχιστο επιτόκιο για τα δάνεια του Ταμείου ορίστηκε στο 0,35%, ενώ οι επιλέξιμες επενδύσεις θα πρέπει να διαθέτουν θετική καθαρή παρούσα αξία (NPV), επιβεβαιώνοντας ότι η απόφαση για χρηματοδότηση βασίζεται σε ασφαλή οικονομικά κριτήρια.

Η διάρκεια των δανείων κυμαίνεται από 3 ως 15 έτη, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα να δοθεί περίοδος χάριτος ως 3 έτη. Εφόσον οι επιλέξιμες δαπάνες απαιτούν μεγαλύτερο χρόνο για την υλοποίησή τους, η περίοδος χάριτος μπορεί να ανέλθει σε έως και 5 έτη, σύμφωνα με την πιστοδοτική πολιτική της εκάστοτε τράπεζας.

Οι εκταμιεύσεις του δανείου ΤΑΑ και του δανείου συγχρηματοδότησης μπορεί να γίνουν εφάπαξ ή τμηματικά, ανάλογα με την πορεία υλοποίησης της επιλέξιμης επένδυσης. Σε κάθε περίπτωση η εκταμίευση θα πρέπει να ολοκληρωθεί έως 31.08.2026.

Δικαιούχοι των δανείων του Ταμείου είναι τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα εφόσον έχουν την πραγματική ή την καταστατική τους έδρα στην Ελλάδα και εφόσον χρησιμοποιούν τη χρηματοδότηση για επιλέξιμο επενδυτικό σχέδιο και επιλέξιμες δαπάνες.

Επιλέξιμες δαπάνες θεωρούνται οι εξής:

• Αγορά, χρήση (αποσβέσεις / μισθώσεις) και διαμόρφωση γηπέδων (δεν πρέπει να ξεπερνάει το 30% του συνολικού επενδυτικού σχεδίου).
• Αγορά / κατασκευή και χρήση κτιρίων (αποσβέσεις / μισθώσεις)
• Αγορά / κατασκευή και χρήση εξοπλισμού (αποσβέσεις / μισθώσεις).
• Αγορά και χρήση οχημάτων (αποσβέσεις / μισθώσεις)
• Αγορά / κατασκευή και χρήση άυλων παγίων (αποσβέσεις / συνδρομές)
• Μισθοδοσία συνδεδεμένη με το επενδυτικό σχέδιο
• Μετακινήσεις / εξοδολόγια
• Υπηρεσίες τρίτων
• Αναλώσιμα
• Λειτουργικά έξοδα (επικοινωνία, ενέργεια, συντήρηση, μισθώματα, έξοδα διοίκησης, ασφάλιση κ.λπ.)
• Κόστος κεφαλαίων
• Κεφάλαιο κίνησης (δαπάνες λειτουργίας, δαπάνες σχετικές με το συναλλακτικό κύκλωμα της επιχείρησης, ΦΠΑ, κ.λπ.)
• Δαπάνες προώθησης και επικοινωνίας – Marketing

Σημειώνεται ότι Το κεφάλαιο κίνησης και οι δαπάνες προώθησης και επικοινωνίας δεν μπορούν αθροιστικά να ξεπερνούν το 30% των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου.

Οι βασικοί πυλώνες στους οποίους εντάσσονται τα επενδυτικά σχέδια είναι οι ακόλουθοι:

• Πράσινη Μετάβαση
• Ψηφιακός Μετασχηματισμός

• Καινοτομία – Έρευνα & Ανάπτυξη

Πράσινη Μετάβαση

Τα έργα πράσινης μετάβασης εμπίπτουν σε 9 κατηγορίες επενδύσεων:

• Πράσινες τεχνολογίες
• Πράσινες δεξιότητες
• Βιοποικιλότητα
• Ενεργειακή απόδοση
• Ανακαίνιση κτιρίων
• Διαφύλαξη ενεργειακής ασφάλειας
• Κυκλική οικονομία
• Βιώσιμη ανάπτυξη
• Δημιουργία θέσεων εργασίας

Βασικό κριτήριο επιλεξιμότητας είναι ότι τουλάχιστον το 20% ου συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου πρέπει να αφορά επενδύσεις πράσινης μετάβασης που συνεισφέρουν στους πράσινους στόχους (green tagging) του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Δηλαδή, πρέπει να εμπίπτει σε 1 από τις 9 κατηγορίες επενδύσεων. Εάν το επενδυτικό σχέδιο δεν καλύπτει το ελάχιστο ποσοστό 20% για επενδύσεις πράσινης μετάβασης, εξετάζεται εάν είναι επιλέξιμο με αυτοτελή ποσόστωση δανείου ΤΑΑ στο 30%. Αυτό σημαίνει ότι, τουλάχιστον 30% του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου πρέπει να αφορά αθροιστικά επενδύσεις για πράσινη μετάβαση, ψηφιακό μετασχηματισμό, εξωστρέφεια, και καινοτομία, έρευνα και ανάπτυξη.

Οι επιλέξιμες επενδύσεις αφορούν αποκλειστικά ιδιωτικά έργα, τα οποία ενδεικτικά δύνανται να αφορούν:

• Μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και βελτίωση ενεργειακής απόδοσης.
• Ενεργειακή απόδοση μέσα από ανακαίνιση υφιστάμενου οικιστικού αποθέματος.
• Κατασκευή νέων ενεργειακά αποδοτικών κτιρίων.
• Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικές, ηλιακές πηγές και βιομάζα (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας).
• Έξυπνα ενεργειακά συστήματα.
• Εξοπλισμό πληροφορικής μεγάλης κλίμακας, κέντρα δεδομένων, αισθητήρες, ασύρματο εξοπλισμό σύμφωνα με τα κριτήρια μείωσης των ανθρακούχων εκπομπών και τα κριτήρια ενεργειακής απόδοσης.
• Ψηφιοποίηση μεταφορών που στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
• Προστασία, αποκατάσταση και βιώσιμη χρήση των περιοχών Natura 2000.
• Συμπαραγωγή υψηλής απόδοσης, τηλεθέρμανση και τηλεψύξη.
• Χρήση ανακυκλωμένων υλικών ως πρώτων υλών που συμμορφώνονται με τα κριτήρια απόδοσης.
• Συλλογή και επεξεργασία λυμάτων σύμφωνα με τα κριτήρια ενεργειακής απόδοσης.

Ψηφιακός Μετασχηματισμός

Τα έργα Ψηφιακού Μετασχηματισμού εμπίπτουν σε 5 κατηγορίες επενδύσεων:

• Ψηφιοποίηση παρεχόμενων υπηρεσιών
• Ψηφιακές υποδομές και υποδομές δεδομένων
• Συνεργατικοί σχηματισμοί
• Κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας και ανοικτών ψηφιακών λύσεων
• Ψηφιοποίηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ)

Βασικό κριτήριο επιλεξιμότητας είναι ότι τουλάχιστον 10% του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου πρέπει να αφορά επενδύσεις ψηφιακού μετασχηματισμού που συνεισφέρουν στους ψηφιακούς στόχους (digital tagging) του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Δηλαδή, πρέπει να εμπίπτει σε 1 από τις 5 κατηγορίες επενδύσεων. Εάν το επενδυτικό σχέδιο δεν καλύπτει το ελάχιστο ποσοστό 10% για ψηφιακού μετασχηματισμού, εξετάζεται εάν είναι επιλέξιμο με αυτοτελή ποσόστωση δανείου ΤΑΑ στο 30%. Δηλαδή, τουλάχιστον 30% του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου πρέπει να αφορά αθροιστικά επενδύσεις για πράσινη μετάβαση, ψηφιακό μετασχηματισμό, εξωστρέφεια, και καινοτομία, έρευνα και ανάπτυξη.

Οι επιλέξιμες επενδύσεις αφορούν αποκλειστικά ιδιωτικά έργα, τα οποία ενδεικτικά δύνανται να αφορούν:

• Πώληση προϊόντων και υπηρεσιών με υποστήριξη ψηφιακών μέσων τα οποία απευθύνονται στην εγχώρια και διεθνή αγορά.
• Αξιοποίηση διαδικτυακών συστημάτων μέσων προβολής (π.χ. διαφήμιση σε μηχανές αναζήτησης στο διαδίκτυο, πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης).
• Ενσωμάτωση αναδυόμενων τεχνολογιών για αυτοματοποίηση παραγωγής (π.χ. Internet of Things, ρομποτική και αυτοματοποίηση, τρισδιάστατη εκτύπωση / 3D printing, τεχνητή νοημοσύνη / artificial intelligence, προγνωστική συντήρηση).
• Υπολογιστικές ικανότητες υψηλών επιδόσεων (κατασκευή ή/και χρήση data center για αποθήκευση δεδομένων τύπου big data).
• Χρήση φορητών συσκευών για κινητή σύνδεση στο διαδίκτυο.
• Υλοποίηση / αγορά, παραμετροποίηση και χρήση λογισμικού ERP, MRP, DFRP, BPM, DMS, HRMS, Performance Management, Asset Management, Project Management, Knowledge Management & Intranet Portals, Training, Office automation, GDPR.
• Κάλυψη δικτύου 5G.
• Προμήθεια και χρήση συστημάτων / υποδομών (συμπεριλαμβανομένων των δαπανών εκπαίδευσης) για ηλεκτρονική τιμολόγηση, ηλεκτρονική τήρηση βιβλίων, ηλεκτρονικές πληρωμές, δημιουργία ηλεκτρονικού καταστήματος, e-commerce κατά τις συναλλαγές με τις τράπεζες, κυβερνοασφάλεια (cyber security), τηλεργασία, ψηφιακό γραφείο (π.χ. διαχείριση εγγράφων, έργων κλπ.), διασύνδεση με προμηθευτές / πελάτες, ηλεκτρονικό εμπόριο, ανάλυση δεδομένων.
• Δαπάνες σε ψηφιακά εργαλεία για τη βελτιστοποίηση της εμπειρίας του πελάτη (π.χ. CRM, ψηφιακό marketing, αυτοματισμός εργασιών, ηλεκτρονικά καταστήματα, omni channel solutions, customer care, content & self-care, CX, strategy design & implementation, customer journeys , UX audits, usability testing, SEO services, CRO services, content strategy) και για τη λήψη αποφάσεων (π.χ. business analytics, business intelligence, big data analytics).

Εξωστρέφεια

Τα έργα Εξωστρέφειας εμπίπτουν σε 2 κατηγορίες επενδύσεων:

• Εξαγωγές
• Τουρισμός

Βασικά κριτήρια επιλεξιμότητας για τις εξαγωγές είναι τα εξής:

• Ο μέσος όρος της υφιστάμενης εξαγωγικής δραστηριότητάς σας πρέπει να είναι τουλάχιστον 15% του κύκλου εργασιών. Για τον υπολογισμό, εξετάζονται τα οικονομικά στοιχεία των τελευταίων 3 ετών ή εναλλακτικά οι εμπορικές συναλλαγές με το εξωτερικό μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος (εμβάσματα/ πιστωτικές κάρτες εξωτερικού).
• Ο ελάχιστος προϋπολογισμός εξαγωγών του επενδυτικού σχεδίου πρέπει να αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 15% των προβλεπόμενων συνολικών εσόδων του επενδυτικού σχεδίου, σύμφωνα με τη μελέτη βιωσιμότητας.

Για τον τουρισμό, οι τουριστικές επενδύσεις πρέπει να αφορούν σύνθετα τουριστικά καταλύματα ή συγκροτήματα τουριστικών κατοικιών που περιλαμβάνουν τουλάχιστον 5 ανεξάρτητες τουριστικές κατοικίες.

Καινοτομία – Έρευνα & Ανάπτυξη

Τα έργα του πυλώνα αυτού εμπίπτουν σε 2 κατηγορίες επενδύσεων:

• Καινοτομία
• Έρευνα και Ανάπτυξη

Βασικά κριτήρια επιλεξιμότητας είναι τα εξής:

• Η επιλεξιμότητα τουλάχιστον ενός δείκτη καινοτομίας ή/και έρευνας και ανάπτυξης πρέπει να καλύπτεται.
• Τουλάχιστον 10% του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου πρέπει να αφορά επενδύσεις καινοτομίας ή/και έρευνας και ανάπτυξης.

Εάν το επενδυτικό σχέδιο δεν καλύπτει το ελάχιστο ποσοστό 10% για επενδύσεις καινοτομίας ή/και έρευνας και ανάπτυξης, εξετάζεται εάν είναι επιλέξιμο με αυτοτελή ποσόστωση δανείου ΤΑΑ στο 30%. Δηλαδή, τουλάχιστον 30% του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου πρέπει να αφορά αθροιστικά επενδύσεις για πράσινη μετάβαση, ψηφιακό μετασχηματισμό, εξωστρέφεια, και καινοτομία, έρευνα και ανάπτυξη.

Οι επιλέξιμες επενδύσεις αφορούν αποκλειστικά ιδιωτικά έργα, τα οποία ενδεικτικά δύνανται να αφορούν:

Σε έργα Καινοτομίας

• Χρηματοδότηση διδακτορικών ερευνητών επιστημών, τεχνολογίας, μηχανικής και μαθηματικών (STEM) από το επενδυτικό σχέδιο.
• Ποσοστό νέων θέσεων εργασίας STEM ως προς το σύνολο των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργεί το επενδυτικό σχέδιο.
• Επενδυτικό σχέδιο επιχείρησης με το οποίο δημιουργείται νέο προϊόν / νέα υπηρεσία (όχι νέο brand).
• Επενδυτικό σχέδιο που προβλέπει δαπάνες κατοχύρωσης trademark σε μια χώρα του συστήματος MADRID, εφόσον δημιουργεί νέο προϊόν ή νέα υπηρεσία.
• Επενδυτικό σχέδιο που προβλέπει δαπάνες κατοχύρωσης design σε μια χώρα του συστήματος HAGUE.
• Ποσοστό πωλήσεων προϊόντων στο εξωτερικό από το επενδυτικό σχέδιο στις κατηγορίες ΚΑΔ 21, 26, 27, 28, 29 και 30.
• Ποσοστό πωλήσεων υπηρεσιών στο εξωτερικό από το επενδυτικό σχέδιο στις κατηγορίες ΚΑΔ 58.2, 62, 63, 71.2 και 72.

Σε έργα Έρευνας και Ανάπτυξης

• Θεματικές ενότητες του Horizon Europe.
• Θεματικές ενότητες της στρατηγικής ευφυούς εξειδίκευσης της Ελλάδας (RIS3).
• Δημιουργία νέων προϊόντων / υπηρεσιών ή τη σημαντική βελτίωση υφιστάμενων προϊόντων / υπηρεσιών.
• Δημιουργία νέων ή τη σημαντική βελτίωση υφισταμένων μεθόδων παραγωγής, διάθεσης και εφαρμογής των προϊόντων / υπηρεσιών.

σε επενδυτικά σχέδια που προβλέπουν:

• Θεματικές ενότητες του Horizon Europe.
• Θεματικές ενότητες της στρατηγικής ευφυούς εξειδίκευσης της Ελλάδας (RIS3).
• Δημιουργία νέων προϊόντων / υπηρεσιών ή τη σημαντική βελτίωση υφιστάμενων προϊόντων / υπηρεσιών.
• Δημιουργία νέων ή τη σημαντική βελτίωση υφισταμένων μεθόδων παραγωγής, διάθεσης και εφαρμογής των προϊόντων / υπηρεσιών.

Τέλος, ελέγχονται και οι εξής δείκτες:

• Ο επενδυτής ή/και οι κύριοι ερευνητές της ερευνητικής ομάδας έχουν συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα που συγχρηματοδοτούνται από το ελληνικό δημόσιο ή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή από άλλη χώρα του ΟΟΣΑ για 5 έτη πριν από την αίτηση δανειοδότησης.
• Ο επενδυτής έχει λάβει βεβαιώσεις δαπανών επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας από την ΓΓΕΚ (πρώην ΓΓΕΤ) για 5 έτη πριν από την αίτηση δανειοδότησης, στις οποίες περιλαμβάνονται δαπάνες των κυρίων ερευνητών της ερευνητικής ομάδας.

Ανάπτυξη Οικονομιών Κλίμακας

Τα έργα του πυλώνα αυτού εμπίπτουν σε 3 κατηγορίες επενδύσεων:

• Συνεργασίες (υφιστάμενες και νέες)
• Εξαγορές
• Συγχωνεύσεις μεταξύ μη συνδεμένων εταιρειών

Βασικά κριτήρια επιλεξιμότητας είναι τα εξής:

• Η συμμετοχή σε συνεργατικό σχηματισμό πρέπει να ισχύει τουλάχιστον για τα επόμενα 5 έτη.
• Ο συνολικός κύκλος εργασιών των νομικών προσώπων που συμμετέχουν στη συνεργασία πρέπει να είναι τουλάχιστον κατά 50% μεγαλύτερος από τον κύκλο εργασιών του νομικού προσώπου με τον μεγαλύτερο κύκλο εργασιών.
• Τουλάχιστον το 20% των δαπανών του επενδυτικού σχεδίου πρέπει να αφορά τους στόχους των νέων συνεργασιών.

Οι επιλέξιμες επενδύσεις αφορούν αποκλειστικά ιδιωτικά έργα και η ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας αφορά σε υφιστάμενη ή νέα συνεργασία, όπως και στη δημιουργία νέου σχήματος που προκύπτει από εξαγορά / συγχώνευση.

Ως συνεργασία ορίζεται η δραστηριότητα που διέπεται από μακροχρόνιες συμβάσεις συνεργασίας δεσμευτικού χαρακτήρα με συμβατική ή πραγματική διάρκεια μεγαλύτερη από 5 έτη. Οι συμβάσεις πρέπει να είναι μεταξύ μη συνδεδεμένων επιχειρήσεων με έναν από τους παρακάτω σκοπούς:

• Από κοινού προώθηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
• Δημιουργία νομικών προσώπων με τις ίδιες επιδιώξεις (π.χ. κοινοπραξίες, συνεταιρισμοί, οργανώσεις και ομάδες παραγωγών ανεξαρτήτως νομικού τύπου).

Παραδείγματα συνεργασιών για ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας είναι:

• Προμηθευτικές συνεργασίες
• Εξαγωγικές συνεργασίες
• Συμβολαιακή γεωργία
• Δικαιόχρηση (franchise)
• Κοινά έργα έρευνας και ανάπτυξης

Διαδικασία Αξιολόγησης Επενδυτικού Σχεδίου

Τα βήματα ενός επενδυτικού σχεδίου για να ενταχθεί στη χρηματοδότηση του Ταμείου είναι τα ακόλουθα:

1. Κατάθεση επενδυτικού σχεδίου στο τραπεζικό ίδρυμα.
2. Αξιολόγηση δυνατότητας δανειοδότησης από την Τράπεζα.
3. Σύμβαση ανάθεσης μεταξύ φορέα και Πιστοποιημένου Ανεξάρτητου Ελεγκτή (Π.Α.Ε.) και προσδιορισμός αμοιβής.
4. Αξιολόγηση ύπαρξης επιλέξιμου επενδυτικού σχεδίου.
5. Αξιολόγηση επιλεξιμότητας με βάση τη συμμόρφωση με την Αρχή μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης.
6. Αξιολόγηση επιλεξιμότητας με βάση τους επενδυτικούς στόχους / πυλώνες και καθορισμός του ύψους του δανείου ΤΑΑ.
7. Αξιολόγηση συνεισφοράς στους στόχους για Πράσινη Μετάβαση και Ψηφιακό Μετασχηματισμό.
8. Συμβατότητα με Κρατικές Ενισχύσεις.
9. Τελική Απόφαση Δανειοδότησης Τράπεζας.