«Προσωπικά, πιστεύω, ότι  το ΤΑΑ είναι μία μοναδική ευκαιρία για τη χώρα. Είναι ένα επιπρόσθετο χρηματοδοτικό εργαλείο ύψους 31,0 δις €,  πέρα από το ΕΣΠΑ, που χρηματοδοτεί τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, ώστε να μπορέσουμε να εκσυγχρονίσουμε κρίσιμες υποδομές αλλά και να μετασχηματίσουμε το κράτος,  με τελικό σκοπό να ισχυροποιήσουμε την Ελληνική οικονομία» υπογράμμισε ο πρόεδρος του Ομίλου «Σαμαράς & Συνεργάτες» Δημήτρης Σαμαράς στο ITC 2024 – 7ο Συνέδριο Υποδομών & Μεταφορών.

Ο κ. Σαμαράς συμμετέχοντας στο πάνελ με θέμα «Χρηματοδότηση και τα μεγάλα project, ο ρόλος Υπερταμείου και Ταμείου Ανάκαμψης – Οι νέες μέθοδοι για την υλοποίηση έργων» πρόσθεσε: «Αξίζει να τονίσουμε, ότι τα έργα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης, επιλέχθηκαν με κριτήρια βιωσιμότητας και αποδοτικότητας, καθώς και ότι ικανοποιούν πραγματικές ανάγκες και μακροχρόνιους στόχους, αλλά και ότι η επιλογή τους έγινε μετά από μελέτες κόστους – οφέλους. Επιπρόσθετα, τα έργα αυτά, πρέπει να εμπεριέχουν και τα βασικά χαρακτηριστικά του RRF, που είναι η πράσινη μετάβαση, η ψηφιακή μετάβαση, η απασχόληση και η κοινωνική συνοχή.

Θα έλεγα μάλιστα, ότι ο τρόπος αξιολόγησης και επιλογής των έργων που χρηματοδοτούνται, είναι μία πολύ σημαντική κληρονομιά του RRF  σε σχέση με τον παραδοσιακό τρόπο επιλογής, χρηματοδότησης και υλοποίησης έργων υποδομής που είχαμε συνηθίσει στη χώρα μας.

Βέβαια, εκτός από τα παραπάνω,θα πρέπει να αναφέρουμε και  τη μεγάλη πρόκληση του Ταμείου Ανάκαμψης, που είναι η στενότητα στον χρόνο υλοποίησης.

Ο διαθέσιμος χρόνος, όπως γνωρίζουμε, είναι μέχρι το τέλος του 2026.

 Και δεν είναι μόνο η καταληκτική ημερομηνία, το τέλος του 2026, αλλά και τα ενδιάμεσα ορόσημα, τα οποία είναι κρίσιμα για τη συνέχιση της υλοποίησης των έργων.

Τα σφιχτά χρονοδιαγράμματα που έθεσε το Ταμείο Ανάκαμψης για την υλοποίηση των έργων, έφεραν  στην επιφάνεια όλες τις παθογένειες της γραφειοκρατίας, τις  πολύπλοκες διαδικασίες ωρίμανσης και τις  ιδιαίτερες απαιτήσεις των εγκρίσεων και αδειοδοτήσεων των έργων, καθώς και τις  χρονοβόρες διαδικασίες ανάθεσης και υλοποίησής τους, τόσο για τα Δημόσια όσο και τα ιδιωτικά έργα, αλλά κυρίως στα  τεχνικά έργα υποδομών και γενικά στα σύνθετα έργα.

Να τονίσουμε επίσης, ότι το ΤΑΑ, ως προς το ύψος των κονδυλίων, είναι περίπου όσο ένα ΕΣΠΑ. Η χώρα μας όμως έχει εμπειρία,  αλλά και δομές, όπως οι διαχειριστικές αρχές που χειρίζονται το ΕΣΠΑ, το οποίο μάλιστα έχει χρόνο υλοποίησης από 7-10 έτη, όμως για το ΤΑΑ δεν είχαμε καμία δομή και καμία εμπειρία.

Άρα, η διαχείριση του μεγάλου ύψους των κονδυλίων, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, όπως ανέφερα, είναι μια τεράστια πρόκληση και έχουμε τον κίνδυνο να μην προλάβουν να υλοποιηθούν όλα τα έργα και να μην  απορροφηθούν όλα τα κονδύλια.

Γι’ αυτό, και ήταν πολύ σωστή η κυβερνητική απόφαση να δημιουργηθεί η μονάδα συμβάσεων στρατηγικής σημασίας PPF της οποίας ηγείται ο κ Σταμπουλίδης, η οποία δεν είναι κάποιος σύνθετος, γραφειοκρατικός μηχανισμός, αλλά με λίγα και ικανά στελέχη και σε συνεργασία με εξειδικευμένους συμβούλους, έχουν ωριμάσει, δημοπρατήσει και ήδη άρχισαν και υλοποιούνται σημαντικά έργα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης για διάφορα Υπουργεία, όπως το Υγείας, με τον εκσυγχρονισμό 90 νοσοκομείων και 450 Κέντρων Υγείας, αλλά και του ΥΠΕΝ, όπως και πολλών άλλων υπουργείων.

Μάλιστα, θα έλεγα ότι η επιτυχία της μονάδας PPF του ΤΑΙΠΕΔ αναγνωρίζεται από όλους, γι’ αυτό και από όσο γνωρίζουμε, η μονάδα αυτή θα αναλάβει την ωρίμανση και την υλοποίηση πολλών άλλων έργων, ανεξάρτητα του ΤΤΑ και πιστεύω ότι θα πρέπει πράγματι να μετεξελιχθεί σε ένα σύγχρονο Εθνικό Φορέα, ο οποίος, σε συνεργασία με εξειδικευμένους συμβούλους, θα ωριμάζει και θα υλοποιεί κρίσιμα και σύνθετα έργα υποδομής και μάλιστα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.

Η «Σαμαράς & Συνεργάτες ΑΕ – Σύμβουλοι Μηχανικοί», έχοντας 450 μόνιμους μηχανικούς όλων των ειδικοτήτων, συμμετέχει στην πολύ σημαντική, εθνική θα έλεγα, προσπάθεια ωρίμανσης και υλοποίησης έργων υποδομής που χρηματοδοτούνται, είτε από το ΤΑΑ είτε από το ΠΔΕ ή το ΕΣΠΑ κλπ, παρέχοντας υπηρεσίες Τεχνικού Συμβούλου, Μελετητή, επιβλέποντος, Project Management,  Ανεξάρτητου Μηχανικού, σε πλήθος έργων, ενδεικτικά επιτρέψτε μου να αναφέρω μερικά από αυτά, όπως, την παροχή υπηρεσιών τεχνικού συμβούλου προς το ΤΑΙΠΕΔ για τον εκσυγχρονισμό  92 νοσοκομείων και 156 κέντρων Υγείας, την εκπόνηση πολλών ΤΠΣ+ΕΠΣ (Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων) του ΥΠΕΝ, για τα επιχειρηματικά πάρκα Φυλής και Γκόνου, καθώς και για  πολλά άλλα έργα διάφορων Υπουργείων που χρηματοδοτήθηκαν από το ΤΑΑ, αλλά και από άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία.

Σχετικά με το χρόνο, θα έλεγα ότι για να προλάβουμε να υλοποιήσουμε τα έργα, θα πρέπει να, συνεργαστεί σωστά όλη η αλυσίδα αξίας που συμμετέχει στην υλοποίηση των έργων, δηλαδή,οι δομές του δημοσίου, οι μελετητές, οι σύμβουλοι και οι κατασκευαστές, επίσης, πιστεύω ότι θα απαιτηθεί να απλοποιήσουμε  άμεσα επιπλέον το θεσμικό πλαίσιο, μειώνοντας την, πολλές φορές, ανούσια γραφειοκρατία».

Ο κ. Σαμαράς σε ερώτηση σχετικά με την άποψή του για τις μεθόδους των ΣΔΙΤ  και των παραχωρήσεων στην υλοποίηση των έργων υποδομής, αλλά και για τον κρίσιμο ρόλο των μελετητών και συμβούλων στην ωρίμανση και στην  υλοποίησή τους απάντησε: «Είναι γεγονός και γνωρίζουμε όλοι, ότι ο κλασικός τρόπος υλοποίησης έργων υποδομής, αφενός απαιτεί το  Δημόσιο να πληρώνει όλο το κόστος, τόσο της υλοποίησης όσο και της συντήρησής τους  με ότι σημαίνει αυτό για τη δυνατότητα των δημοσιοοικονομικών μας που γνωρίζουμε ότι είναι πεπερασμένα και αφετέρου, ότι καθυστερεί πολύ, τόσο στην ωρίμανση όσο και στην εκτέλεσή τους.

Από την άλλη, οι ανάγκες της χώρας μας σε έργα υποδομής είναι σχεδόν απεριόριστες ενώ τα δημοσιονομικά μας είναι περιορισμένα, συνεπώς για να τις ικανοποιήσουμε θα πρέπει να αξιοποιήσουμε νέες μεθόδους που δεν απαιτούν χρηματοδότηση από το ΠΔΕ.

Οι νέες αυτές μέθοδοι, είναι, τα ΣΔΙΤ, οι παραχωρήσεις, ίσως και οι πρότυπες προτάσεις, αλλά επιτρέψτε μου τις πρότυπες προτάσεις να μην τις αναφέρω σε αυτή τη θεματική ενότητα  ή σε αυτό το πάνελ.

Η «Σαμαράς & Συνεργάτες ΑΕ – Σύμβουλοι Μηχανικοί», έχει επιλεγεί μετά από διαγωνιστικές διαδικασίες και παρέχει υπηρεσίες, τεχνικού συμβούλου, Project Management, Ανεξάρτητου Μηχανικού, είτε μελετητή ή επιβλέπων,  στην ωρίμανση και υλοποίηση σημαντικών έργων υποδομής, που ολοκληρώνονται είτε με Συμβάσεις Παραχώρησης, είτε με ΣΔΙΤ, αλλά και με συμβατικές μεθόδους.

Συνεπώς, τα παραπάνω εργαλεία ανάπτυξης κρίσιμων υποδομών, τα υποστηρίζουμε από διάφορους ρόλους, είτε του συμβούλου είτε του μελετητή, οπότε τα γνωρίζουμε πολύ καλά.

Πιο συγκεκριμένα, οι Συμβάσεις Παραχώρησης, είναι πολύ γνωστές σε όλους μας, τόσο από τους αυτοκινητοδρόμους, από τα αεροδρόμια, τα λιμάνια, κλπ, όπου σε σχέση με τα ΣΔΙΤ, ο παραχωρησιούχος αναλαμβάνει εκτός από το κόστος υλοποίησης του έργου, περισσότερους κινδύνους, τόσο κατά την ωρίμανση όσο και κατά την υλοποίηση, αλλά και κατά τη λειτουργία. Αποζημιώνεται, βέβαια, από την εκμετάλλευση του ίδιου του έργου.

Φυσικά, εκτός από τις παραπάνω κλασικές υποδομές που ανέφερα, με συμβάσεις παραχώρησης  μπορούν να αναπτυχθούν και άλλες σημαντικές υποδομές, αξιοποιώντας πολλά asset του δημοσίου, όπως,  το επιχειρηματικό πάρκο της Φυλής στην Αττική, το επιχειρηματικό πάρκο στου Γκόνου στη Θεσσαλονίκη,  και αρκετά άλλα που ωριμάζει το ΤΑΙΠΕΔ και το Υπερταμείο γενικότερα.

Ο θεσμός των ΣΔΙΤ, έχει ήδη αποδειχθεί έμπρακτα ότι αποτελεί, ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο υλοποίησης έργων, που επιτυγχάνει, τη βέλτιστη κατανομή κινδύνων, μεταξύ, δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Μάλιστα, στα ΣΔΙΤ, ΟΤΑΝ η κατανομή του επιχειρηματικού ρίσκου, είναι σωστά επιμερισμένη ανάμεσα στο κράτος και στον ιδιώτη, ΤΟΤΕ η δημόσια δαπάνη δεν προσμετράται, ούτε στο δημόσιο έλλειμα, ούτε στο δημόσιο χρέος.

Στο σημείο αυτό αξίζει να διευκρινίσω τις δύο κατηγορίες  ΣΔΙΤ :

Τα Ανταποδοτικά Έργα ΣΔΙΤ, στα οποία ο ιδιωτικός φορέας Σύμπραξης (ΙΦΣ)  αποπληρώνεται μέσω της εκμετάλλευσης του έργου, οπότε δεν επιβαρύνεται καθόλου το ΠΔΕ, δηλαδή ο κρατικός προϋπολογισμός,  γι’ αυτό  είναι χρήσιμο να επεκτείνουμε τα Ανταποδοτικά ΣΔΙΤ περισσότερο στη χώρα μας.

Τα ΣΔΙΤ κοινωνικών υποδομών, δηλαδή τα κοινωνικά ΣΔΙΤ, όπου ο ιδιωτικός φορέας, αποπληρώνεται, απευθείας από το δημόσιο, σε βάθος χρόνου, μετά την έναρξη λειτουργίας, με πληρωμές διαθεσιμότητας από το ΠΔΕ. Συνεπώς, στα κοινωνικά ΣΔΙΤ, θα πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί στις επιλογές των έργων, καθώς  το ΠΔΕ έχει πεπερασμένες δυνατότητες.

Αξίζει, επίσης, να υπογραμμίσουμε την πολύ σημαντική συμβολή του ανταγωνιστικού διαλόγου στην όλη διαδικασία των ΣΔΙΤ, ο οποίος με τη συμμετοχή του καθενός υποψηφίου αναδόχου Ι.Φ.Σ., συμβάλει, αφενός στη διαμόρφωση των τελικών τεχνικών προδιαγραφών που βελτιώνουν την ποιότητα του έργου, αλλά και στη μείωση των ενστάσεων και προσφυγών, άρα και στη μείωση του χρόνου ολοκλήρωσής της διαγωνιστικής διαδικασίας.    Καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας των έργων ΣΔΙΤ, είναι η επιτάχυνση του χρόνου δημοπράτησης,

Συνοψίζοντας θα έλεγα ότι οι παραχωρήσεις και τα ΣΔΙΤ, εκτός από το ότι χρηματοδοτούν έργα με πόρους του ιδιωτικού τομέα, εξοικονομούν χρόνο στις διαδικασίες ωρίμανσης, δημοπράτησης και υλοποίησης των έργων, βελτιώνουν την ποιότητα των έργων, καθώς όλο το κόστος συντήρησης το αναλαμβάνει ο παραχωρησιούχος ή ο ΙΦΣ.

Αναφορικά με τον κρίσιμο ρόλο των μελετητών και συμβούλων, θα έλεγα ότι, η χρησιμότητα και ο κρίσιμος ρόλος τους σε σύνθετα και μεγάλα έργα υποδομής, είναι πλέον αυταπόδεικτος.

Ανέφερα πριν, ότι, καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας των ΣΔΙΤ, είναι η επιτάχυνση του χρόνου δημοπράτησης και στο σημείο αυτό, είναι χρήσιμο να τονίσουμε ότι, σύμφωνα με έκθεση της παγκόσμιας τράπεζας, η χώρα μας κατετάγη 2^η παγκοσμίως ανάμεσα σε 140 χώρες για τις βέλτιστες διαγωνιστικές διαδικασίες σε έργα ΣΔΙΤ. Σε αυτή τη σημαντική επιτυχία, καθοριστικός ήταν ο ρόλος των εξειδικευμένων τεχνικών, χρηματοοικονομικών και νομικών συμβούλων, που υποστηρίζουν όλη τη διαδικασία ωρίμανσης και δημοπράτησης έργων ΣΔΙΤ.

Επίσης, φανταστείτε ότι, είτε το Υπερταμείο, είτε το ΤΑΙΠΕΔ, που έχουμε εδώ στο πάνελ δύο σημαντικότατους εκπροσώπους τους, και που  ωριμάζουν, δημοπρατούν και υλοποιούν με διάφορες μεθόδους, σύνθετα και πολύ διαφορετικά μεταξύ τους έργα, από αυτοκινητόδρομους, αεροδρόμια,  λιμάνια, μαρίνες, νοσοκομεία, αλλά κτιριακά έργα, όπως το Κυβερνητικό πάρκο, εμπορευματικά κέντρα και πολλά άλλα φυσικά, αν και πως θα γινόταν όλα αυτά τα έργα, αν δεν συνεργάζονταν με εξειδικευμένους σύμβουλους και οι μελετητές του ιδιωτικού τομέα.

Είναι αυτονόητο ότι αυτές οι εξειδικευμένες υπηρεσίες που απαιτούνται για πολύ διαφορετικά και σύνθετα έργα (όπως ανέφερα για αεροδρόμια, λιμάνια, νοσοκομεία,logistics center κλπ) δεν μπορούν να προσφερθούν από τις κλασικές δημόσιες υπηρεσίες γιατί φυσικά στο δημόσιο δεν υπάρχουν αυτά τα εξειδικευμένα στελέχη.  

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, ότι και το ΕΣΠΑ για την υλοποίηση των προγραμμάτων του προβλέπει ειδικό κονδύλιο ως τεχνική βοήθεια, το οποίο απευθύνεται σε ειδικούς συμβούλους, για την ωρίμανση και την υποστήριξη της υλοποίησης των έργων που χρηματοδοτούνται από Ευρωπαϊκούς πόρους.

Κλείνοντας την τοποθέτησή μου θα ήθελα και πάλι να πω, ότι, ο ρόλος των μελετητών και των συμβούλων  για την ωρίμανση, δημοπράτηση και υλοποίηση σημαντικών έργων μέσω ΣΔΙΤ και παραχωρήσεων, είναι πολύ κρίσιμος, καθόσον αποδεδειγμένα, μειώνουν γεωμετρικά το χρόνο ωρίμανσης και δημοπράτησης και βελτιώνουν όλα τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά των έργων.

Στο σημείο αυτό επιτρέψτε μου να  αναφέρω ότι η «Σαμαράς & Συνεργάτες ΑΕ – Σύμβουλοι Μηχανικοί», ωριμάζει αρκετά και σύνθετα έργα για διάφορα υπουργεία, τη μονάδα ΣΔΙΤ του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, το ΤΑΙΠΕΔ όπως και την EBRD.

Ενδεικτικά θα αναφέρω:

• Τον αυτοκινητόδρομο Θεσσαλονίκης Έδεσσας
• Το νέο κυβερνητικό πάρκο  στην Πυρκάλ όπου θα μεταγκατεσταθούν 9 υπουργεία
• Φοιτητικές εστίες στην Κρήτη, Θεσσαλία, Θράκη κλπ.
• Τα επιχειρηματικά Πάρκα στη Φυλή στην Αττική και του Γκόνου στη Θεσσαλονίκη
• Αρκετά αρδευτικά έργα του προγράμματος ΥΔΩΡ 2.0.
• αλλά και πολλά άλλα

Τα παραπάνω έργα ωριμάζουν και δημοπρατούνται, είτε με τη μέθοδο των παραχωρήσεων είτε με τη μέθοδο των ΣΔΙΤ και αρκετά από αυτά, είναι ήδη στο στάδιο κατασκευής τους, και γι’ αυτό νοιώθουμε πολύ περήφανοι, που συμμετέχουμε στην αναπτυξιακή πορεία και εκσυγχρονισμό των υποδομών της χώρας μας, που βοηθούν την οικονομία, το περιβάλλον, την ανάπτυξη και τελικά την κοινωνία».

🔹Στο πάνελ των ομιλητών συμμετείχαν οι:

☑ Γρηγόρης Δημητριάδης – Διευθύνων Σύμβουλος Υπερταμείου
☑ Κωνσταντίνος Μακέδος – πρόεδρος ΤΜΕΔΕ
☑ Παναγιώτης Σταμπουλίδης – Εντεταλμένος Σύμβουλος ΤΑΙΠΕΔ
☑ Δημήτρης Σαμαράς – Πρόεδρος Ομίλου «Σαμαράς & Συνεργάτες»

Συντόνιζε η δημοσιογράφος Πέννυ Κούτρα.