του Παύλου Κωτσίδη

Διπλ. Μηχανολόγου Μηχανικού, Μ.Β.Α.
Διευθυντής Τομέα Ενέργειας της

 «Σαμαράς & Συνεργάτες Α.Ε. – Σύμβουλοι Μηχανικοί»

Δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ η Υπουργική Απόφαση για τους Μεμονωμένους Σταθμούς Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας (Standalone) με Συσσωρευτές, που θα λειτουργήσουν με αμιγώς εμπορικούς όρους, με την ισχύ που διατίθεται να ανέρχεται στα 4,7GW.

Από την καθυστέρηση, στην επιτάχυνση και με στροφή 180 μοιρών, το ΥΠΕΝ στις 11/03/2025, με την υπ. Αριθμ. Υ.Α. ΥΠΕΝ/ΓΔΕ/28255/1143, αποφάσισε την εμπροσθοβαρή ανάπτυξη Μεμονωμένων Σταθμών Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας (Standalone) με Συσσωρευτές, δημοσιεύοντας σε ΦΕΚ, σχετική Υπουργική Απόφαση, με βάση την οποία θα διατεθούν άλλα 4,7GW σχετικών έργων, τα οποία θα λειτουργήσουν με αμιγώς εμπορικούς όρους. Υπενθυμίζουμε ότι στη χώρα μας μέχρι σήμερα, έχουν δοθεί μέσω των τριών Διαγωνισμών Αποθήκευσης Ενέργειας, περίπου 900MW έργων με επενδυτική και λειτουργική ενίσχυση (μαζί με τα επίσημα αποτελέσματα του 3^ου Διαγωνισμού που αναμένονται τις επόμενες ημέρες), ενώ η συνολική ισχύς των 5,6GW έργων Αποθήκευσης Ενέργειας με συσσωρευτές, που προκύπτουν, ήδη σχεδόν υπερκαλύπτει τον Εθνικό Στόχο του ΕΣΕΚ για το έτος 2030 και την Αποθήκευση (χωρίς να περιλαμβάνονται τα έργα αντλησιοταμίευσης).

Η ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, ήταν αλματώδης τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, όπου φέτος η Ελλάδα έγινε και εξαγωγέας «καθαρής» ενέργειας, όταν μέχρι πριν λίγα χρόνια δεν ήταν καν ορατή στη λίστα των χωρών με σημαντικά ποσοστά Α.Π.Ε. στην Ευρώπη. Η υπερπαραγωγή ενέργειας, από ΑΠΕ, ειδικά τις μεσημεριανές ώρες, έφερε στο προσκήνιο ένα σημαντικό πρόβλημα για όλους τους επενδυτές, που δεν είναι άλλο από τις περικοπές των έργων Α.Π.Ε., οι οποίες φτάσανε αρχές Μαρτίου του 2025, ακόμα και το 20%. Το πρόβλημα αυτό, καθώς και της μεταβαλλόμενης παραγωγής των ΑΠΕ, έρχεται να αντισταθμίσει ο ρόλος των Συστημάτων Αποθήκευσης Ενέργειας, ως το απαραίτητο εκείνο εργαλείο για την περαιτέρω προώθηση των ΑΠΕ, τη διαχείριση της υπερπαραγωγής τους, τη ρύθμιση ετεροχρονισμού της παραγωγής ως προς τη ζήτηση, την ευστάθεια και την αποσυμφόρηση των κορεσμένων δικτύων.

Κύρια Σημεία Υπουργικής Απόφασης (ΥΠΕΝ/ΓΔΕ/28255/1143):

Στην Υπουργική Απόφαση, μεταξύ άλλων, καθορίζονται:

• Η μέγιστη ισχύς έγχυσης μεμονωμένων Σταθμών Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας (Σ.Α.Η.Ε.) τεχνολογίας συσσωρευτών για τους οποίους μπορούν να χορηγηθούν Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης από τους αρμόδιους Διαχειριστές του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Ε.Σ.Μ.Η.Ε.) και του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (Ε.Δ.Δ.Η.Ε), οι οποίοι συνδέονται στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και στο Διασυνδεδεμένο Δίκτυο.
• Οι δικαιούχοι υποβολής αίτησης, η διαδικασία, τα δικαιολογητικά και τα στοιχεία που υποβάλλουν οι ενδιαφερόμενοι με το αίτημα χορήγησης Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης για την εγκατάσταση μεμονωμένου Σ.Α.Η.Ε. στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και στο Διασυνδεδεμένο Δίκτυο.
• Τα απαιτούμενα τεχνικά χαρακτηριστικά των σταθμών αποθήκευσης.
• Τα κριτήρια αντισυγκέντρωσης και τα κριτήρια επιλογής, που σχετίζονται με τη γεωγραφική θέση του Σ.Α.Η.Ε, το αιτούμενο σημείο σύνδεσης και τη σειρά υποβολής αιτήματος για τη χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.
• Τα κριτήρια αξιολόγησης για τη διαμόρφωση και τον καθορισμό της σειράς προτεραιότητας αξιολόγησης για τη χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.

Πιν 1: Ομάδες έργων και μέγιστο όριο ισχύος ανά Ομάδα και Ισχύς ανά Σταθμό/Νομικό Πρόσωπο

Πιο συγκεκριμένα, το μέγιστο όριο ισχύος Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης που μπορούν να χορηγηθούν από τον Διαχειριστή του Ε.Σ.Μ.Η.Ε. και τον Διαχειριστή του Ε.Δ.Δ.Η.Ε. για μεμονωμένους Σ.Α.Η.Ε., καθορίστηκε σε:

α) 3.800MW μέγιστης ισχύος έγχυσης για προσφορές που χορηγούνται από τον Διαχειριστή του Ε.Σ.Μ.Η.Ε., ΑΔΜΗΕ Α.Ε., στις ακόλουθες υποομάδες:

• 900 MW για Σ.Α.Η.Ε. της Ομάδας Έργων «ΕΣΜΗΕ Α1’», «ΕΣΜΗΕ Α2’» και «ΕΣΜΗΕ Α3’».
• 250 MW για Σ.Α.Η.Ε. της Ομάδας Έργων «ΕΣΜΗΕ B’».
• 2.650 MW για Σ.Α.Η.Ε. της Ομάδας Έργων «ΕΣΜΗΕ Γ’».

β) 900MW μέγιστης ισχύος έγχυσης για προσφορές που χορηγούνται από τον Διαχειριστή του Ε.Δ.Δ.Η.Ε., ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.

• 350 MW για Σ.Α.Η.Ε. της Ομάδας Έργων «ΕΔΔΗΕ Α’».
• 150 MW για Σ.Α.Η.Ε. της Ομάδας Έργων «ΕΔΔΗΕ Β’».
• 150 MW για Σ.Α.Η.Ε. της Ομάδας Έργων «ΕΔΔΗΕ Γ’».
• 250 MW για Σ.Α.Η.Ε. της Ομάδας Έργων «ΕΔΔΗΕ Δ’».

Η αδειοδοτική ωριμότητα των έργων, μεταξύ άλλων πολλών δικαιολογητικών/προϋποθέσεων, που θα επιτρέπει τους ενδιαφερόμενους, να υποβάλλουν αιτήματα είναι:

α) Να διαθέτουν Άδεια αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.

β) Να έχουν εκδώσει την προβλεπόμενη από το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο περιβαλλοντική άδεια για τον Σ.Α.Η.Ε., εφόσον αυτή απαιτείται.

γ) Να έχουν υποβάλει πλήρες αίτημα για Οριστική Προσφορά Σύνδεσης στον αρμόδιο Διαχειριστή μετά τη θέση σε ισχύ του ν. 4951/2022.

Για την ένταξη στις προβλέψεις της παρούσας πρόσκλησης, οι ενδιαφερόμενοι που πληρούν και τις υπόλοιπες προϋποθέσεις, υποβάλλουν ηλεκτρονικά στη Διεύθυνση Ηλεκτρικής Ενέργειας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Υ.Π.ΕΝ.) (email: [email protected]) με κοινοποίηση στον αρμόδιο Διαχειριστή αίτηση για ένταξη στις προβλέψεις της παρούσας πρόσκλησης, εντός ενενήντα (90) ημερών από τη δημοσίευση της παρούσας για Σ.Α.Η.Ε. των ομάδων έργων του ΕΣΜΗΕ εκτός των Περιφερειών Κρήτης, Κυκλάδων και Ιονίων Νήσων, και εντός εκατόν πενήντα (150) ημερών από τη δημοσίευση της παρούσας για Σ.Α.Η.Ε. των ομάδων έργων του ΕΔΔΗΕ και για Σ.Α.Η.Ε. του ΕΣΜΗΕ που εγκαθίστανται στις Περιφέρειες Κρήτης, Κυκλάδων και Ιονίων Νήσων.

Ορισμένα Βασικά Κριτήρια αντισυγκέντρωσης

Για τη χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης σε μεμονωμένους Σ.Α.Η.Ε., τίθεται ανώτατο συνολικό όριο μέγιστης ισχύος έγχυσης των σταθμών ανά φυσικό ή νομικό πρόσωπο, συμπεριλαμβανομένων επιχειρήσεων συνδεδεμένων άμεσα ή έμμεσα με αυτό, ίσο με διακόσια πενήντα μεγαβάτ (250 MW).

Ειδικώς για μεμονωμένους Σ.Α.Η.Ε. που συνδέονται στο Ε.Δ.Δ.Η.Ε., για τη χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης στο πλαίσιο της παρούσας, τίθεται ανώτατο όριο μέγιστης ισχύος έγχυσης ανά φυσικό ή νομικό πρόσωπο, συμπεριλαμβανομένων επιχειρήσεων συνδεδεμένων άμεσα ή έμμεσα με αυτό, ίσο με πενήντα μεγαβάτ (50 MW).

Κριτήρια-Προτεραιότητες:

Ανάλογα με την Ομάδα που ανήκει ένα έργο Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας, αξιολογείται με βάση ορισμένα κριτήρια, η πιθανότητα λήψης Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, που είναι και το ζητούμενο βήμα για κάθε επενδυτή. Τα κριτήρια αυτά με τα οποία κατατάσσονται τα έργα, εν συντομία και ανάλογα με την ομάδα που ανήκει το έργο εφαρμόζονται ένα ή και περισσότερα από τα ακόλουθα:

• Η απόσταση των Σ.Α.Η.Ε. από Υποσταθμούς (Υ/Σ) ή Κέντρα Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) ή από Ενεργοβόρες βιομηχανίες ή επιχειρήσεις.
• Η ημερομηνία κατάθεσης πλήρους αιτήματος Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί, ότι οι μεμονωμένοι Σ.Α.Η.Ε. για τους οποίους θα χορηγηθεί Οριστική Προσφορά Σύνδεσης στο πλαίσιο της παρούσας πρόσκλησης, οφείλουν να υποβάλουν δήλωση ετοιμότητας εντός δεκαοκτώ (18) μηνών από την αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.

Σχόλια επί του Νόμου

Δεδομένου του τρόπου αποζημίωσης των έργων Αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, από την αγορά, που διαφέρει από παλιότερα καθεστώτα αποζημίωσης έργων ΑΠΕ σε λειτουργία (FEED IN TARIFF κτλ) και από τις πρώτες αντιδράσεις των τραπεζικών ιδρυμάτων, θεωρούμε μια τουλάχιστον αρχική δυσκολία μεγάλης μερίδας των επενδυτών, να εξυπηρετηθούν από τα τραπεζικά ιδρύματα της χώρας για τη λήψη δανείου, ειδικά για τα έργα που θα συμμετέχουν στην ελεύθερη αγορά και δε θα επιλέξουν την περίπτωση ενός διμερούς συμβολαίου με μια βιομηχανία ή επιχείρηση. Οι επενδύσεις αυτές, ουσιαστικά ανέρχονται σε κάποιες εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ και οι τράπεζες καλούνται να τις χρηματοδοτήσουν και να αναλάβουν το σχετικό «ρίσκο», χωρίς να έχουν τα γνωστά και συγκεκριμένα δεδομένα, που είχαν στα έργα Α.Π.Ε. του παρελθόντος.

Άλλωστε, το απαιτούμενο ύψος των εγγυητικών επιστολών και ο όρος για την «προέγκριση ή έγκριση δανείου» που περιλαμβάνεται στις προϋποθέσεις για τα δικαιολογητικά συμμετοχής και τη διεκδίκηση πιθανότητας ένταξης στα επιτυχόντα έργα της παρούσας, στόχο έχει να «προκρίνει» τα πιο ώριμα σχήματα και μεγάλους παίκτες της αγοράς και επενδυτές, έναντι περισσότερο ευκαιριακών περιπτώσεων που συγκεντρώνουν μεγαλύτερο δείκτη αβεβαιότητας στο επιχειρηματικό τους σχέδιο ή προσπαθούν να ωριμάσουν το έργο για πώλησή του στη δευτερογενή αγορά.

Θεωρούμε λοιπόν, ότι ενδεχομένως το χρονικό διάστημα των ενενήντα (90) ημερών από τη δημοσίευση της παρούσας για Σ.Α.Η.Ε. των ομάδων έργων του ΕΣΜΗΕ εκτός των Περιφερειών Κρήτης, Κυκλάδων και Ιονίων Νήσων, και εντός εκατόν πενήντα (150) ημερών από τη δημοσίευση της παρούσας για Σ.Α.Η.Ε. των ομάδων έργων του ΕΔΔΗΕ και για Σ.Α.Η.Ε. του ΕΣΜΗΕ που εγκαθίστανται στις Περιφέρειες Κρήτης, Κυκλάδων και Ιονίων Νήσων, να μην είναι ικανό για να ανταποκριθούν τα τραπεζικά ιδρύματα, χωρίς προβλήματα και καθυστερήσεις, στο μεγάλο αναμενόμενο ενδιαφέρον των επενδυτών, το οποίο, τουλάχιστον με βάση τη συνολική ισχύ των έργων που διαθέτουν Άδεια Αποθήκευσης είναι υπερδεκαπλάσιο της συνολικής ισχύος των έργων που θα προκριθούν.

Επίσης, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το Επιχειρηματικό Σχέδιο (business plan) των Μεμονωμένων Σταθμών Αποθήκευσης με Συσσωρευτές, είναι μια δύσκολη άσκηση με πολλές μεταβλητές. Οι μεταβλητές αυτές, υπολογίζονται και εκτιμώνται με βάση την κατάσταση του σήμερα και όσα δύναται να προβλέψουμε. Παρόλα αυτά αστάθμητοι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την απόσβεση των επενδύσεων, όπως:

• Η εκτίμηση της συμπεριφοράς των χονδρεμπορικών αγορών σε βάθος χρόνου (25 έτη έχει ισχύ η Άδεια Αποθήκευσης).
• Η εξάρτηση της επένδυσης από τις μακροχρόνιες τιμές των καυσίμων και των ρύπων διοξειδίου του Άνθρακα (CO₂).
• Ο τελικός βαθμός διείσδυσης της κάθε τεχνολογίας ηλεκτροπαραγωγής (ΑΠΕ, συμβατικοί σταθμοί Φ.Α. κτλ) στο ενεργειακό μείγμα της χώρας.
• Η μείωση του arbitrage, δηλαδή την διαφορά τιμής ηλεκτρικής ενέργειας ανάμεσα στις μεσημεριανές και τις βραδινές ώρες (από τις κύριες πηγές εσόδων του ΣΑΗΕ) από αστάθμητους παράγοντες.
• Γεωπολιτικές αλλαγές, που επηρεάζουν σημαντικά τις τιμές των καυσίμων. Για παράδειγμα οι τιμές του Φυσικού Αερίου, μπορεί να πέσουν αρκετά, αν τερματιστεί ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας και να επηρεάζουν αρνητικά (σε αντίθετα περίπτωση θετικά), το Business plan του επενδυτή, αφού θα επιφέρει με την σειρά του μια ορισμένη εξομάλυνση στην αγορά ενέργειας, τουλάχιστον στο βαθμό που η πολεμική σύρραξη προκαλούσε (ανοδικές τάσεις στις τιμές του φυσικού αερίου), επηρεάζοντας αρνητικά το arbitrage για τον επενδυτή.
• Η μείωση της προβλεπόμενης παραγωγής ΑΠΕ (άρα προσδοκώμενης ενέργειας για παροχή της υπηρεσίας Αποθήκευσης), λόγω μη εξάλειψης του αναμενόμενου ποσοστού περικοπών τους.

Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί η επιφύλαξη που κυριαρχεί σχετικά με τη ραγδαία και ταυτόχρονη ενσωμάτωση έργων Αποθήκευσης ισχύος 4,7GW στο Σύστημα και στο Δίκτυο, χωρίς να υπάρχει ουσιαστική εμπειρία από παλαιότερα έργα (πλην των έργων που πρόκειται να λειτουργήσουν με ενίσχυση και προκρίθηκαν μέσω των ανταγωνιστικών διαδικασιών της ΡΑ.Α.Ε.Υ., τα οποία και δεν έχουν κατασκευαστεί έως σήμερα). Η εμπειρία από την ενσωμάτωση πρώτων έργων θα μπορούσε να αναδείξει τυχόν προβλήματα και να οδηγούσε σε διαφορετικό στρατηγικό σχεδιασμό ανάπτυξης του χαρτοφυλακίου αποθήκευσης της χώρας (π.χ. να σχεδιάζονταν διαφορετικά ο διαμοιρασμός της ισχύος των έργων στους Υ/Σ ή άλλα σημεία σύνδεσης).

Τέλος, δεδομένου ότι έχει ήδη σχεδόν υπερκαλύφθει ο Εθνικός Στόχος του ΕΣΕΚ για το έτος 2030 και την Αποθήκευση (χωρίς να περιλαμβάνονται τα έργα αντλησιοταμίευσης), αναμένουμε λογικά την αναθεώρησή των στόχων (προς τα πάνω) στο άμεσο μέλλον, όπως φαίνεται, ενώ ενδιαφέρον θα έχει η τελική πρόβλεψη και για τα έργα αντλησιοταμίευσης (προς το παρόν ο στόχος ανέρχεται στα 1,7GW).

Η «Σαμαράς & Συνεργάτες Α.Ε. – Σύμβουλοι Μηχανικοί» έχοντας εμπειρία 33 χρόνων και εξειδίκευση στη μελέτη και αδειοδότηση Ενεργειακών Έργων, καλύπτοντας όλο το εύρος των απαιτούμενων υπηρεσιών, μπορεί να σας εγγυηθεί την παροχή βέλτιστης συμβουλευτικής και μελετητικής υπηρεσίας παρέχοντας σας, πλήρη υποστήριξη σε όλα τα στάδια της ανάπτυξης.  

Για περισσότερες πληροφορίες, αναφορικά με την Αποθήκευση Ηλεκτρικής Ενέργειας,  μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στα τηλ. 2310 552000 & 210 9580000 & στο email info@samaras-co.gr.